Boomplantdagen worden al heel lang georganiseerd en met name scholen zijn er bij betrokken onder het motto ‘Jong geleerd’. Tegenwoordig is het zelfs een ‘Boomfeestdag’ waarbij nieuwe bomen geplant worden. d.w.z. gekweekte bomen verplanten.
Bij speciale gelegenheden planten wij vaak een boom als herinnering, zie bv. de Koningsbomen die in veel plaatsen en wijken te vinden zijn. Bomen groeien uit en overleven ons vaak… zolang ze onze aanslag op het milieu overleven.
Natuurwerkdagen zijn heel populair geworden met duizenden deelnemers door het hele land. Het onderhoud van gebieden en snoeien van bomen heeft daarbij vaak meer de aandacht dan nieuwe bomen planten.
Sinds een paar jaar is er een nieuw fenomeen bijgekomen dat mooi aansluit op de tijdgeest van de Circulaire Samenleving. Speciale dagen in januari en februari voor het rooien (oogsten) en verplanten van (kleinere) bomen en struiken. Deze dagen worden via MeerBomen.Nu onder de aandacht gebracht door Urgenda (samen sneller duurzaam).
Verplanten is duurzaam met planten omgaan
Wij moeten meer hergebruiken dan weggooien om duurzaam bezig te zijn. Met bomen weghalen waar ze ongewenst zijn en elders weer moeizaam opgekweekte zaailingen planten vermeerder je het aantal bomen niet. Hergebruik bestond tot nu toe hoofdzakelijk uit het gebruik van gezaagd hout en het versnipperen van takken en stammen.
Een boom groeit op de plaats waar het zaadje valt en met hun wortels kunnen ze zich niet meer verplaatsen. Dus kwam iemand op het lumineuze idee om bomen te helpen met ‘wandelen’. Veel bomen staan op een niet-optimale plaats en veel zaailingen redden het daardoor niet. Of ze staan op een plaats die mensen slecht uitkomt waardoor ze in de categorie ‘onkruid’ terechtkomen.
De drie belangrijkste redenen om bomen te verplaatsen zijn:
Meer CO2 opslag in hout
Verbetering van de biodiversiteit door meer verschillende soorten bij elkaar
Bewustwording over de voordelen van verplanten tegenover opkweken
De laatste doelstelling lijkt wat ‘circulair’. Wellicht is het beter om andere aspecten aan te geven zoals afkoeling in stedelijk gebied, meer natuur voor ontspanning en spirituele ervaring, natuurbeheer (kleinschalig en activeren burgers), etc.
Hergebruik door verplanten
Zoals te lezen is op MeerBomen.Nu kunnen we gebruik maken van beschikbare bomen en struiken die beter gedijen op andere locaties.
Behalve kosten voor het transport hoeft de verhuizing niet veel te kosten. Wat wel nodig is zijn de inspanningen van vrijwilligers. Stap voor stap worden bomen en struiken – zonder ze al te veel geweld aan te doen – (handmatig) gerooid en elders weer geplant.
Door het momenteel hoge CO2-gehalte in de atmosfeer groeien de meeste planten sneller dan een paar decennia geleden. Het probleem helpt dus ook nog een handje bij de oplossing. Maar aan de andere kant groeien wat minder prettige soorten zoals de overvloedig aanwezige bramen ook extra hard.
Bomen verzamelen
Soms kan lokaal verplant worden over een korte afstand. Bij langere afstanden en door de complexiteit van coördinatie tussen diverse gebieden is dat lastig. Bomen individueel van A naar B verplaatsen is vaak niet efficiënt. Het uitgraven (oogsten) vergt de nodige tijd en het vervoer staat stil als het daarop wacht.
Daarom is het idee van een ‘BomenHub’ bedacht oftewel in gewoon Nederlands een ‘depot’ waar geoogste bomen tijdelijk verzameld worden. Je kan het ook een BomenBank noemen, maar met wat Engels in de term denken de marketeers dat het beter bekt.
De oogst kan via de Hub (vooruit dan maar) over de tijd uitgesmeerd worden. Uiteraard zorgen de Hub beheerders (Hubbies?) voor de wortels om ze enige tijd in leven te kunnen houden en in de winter is dat makkelijker dan bij warmte in de zomer.
Boomspecialisten beoordelen vervolgens welke soorten optimaal op de aangemelde nieuwe locaties geplant kunnen worden. Een aandachtspunt is ook dat soorten die goed bij elkaar passen de biodiversiteit bevorderen. Meer diersoorten zijn te vinden op plaatsen met een veelsoortige flora in plaats van een monocultuur.
Is de planning van de herplanting eenmaal gemaakt, dan verzamelen vrijwilligers zich om de opgespaarde bomen elders te planten.
Geen duurzaam alternatief
Geen bomen verplanten is verspilling en de zegeningen van biomassa zijn ook relatief (een aanzienlijke carbon footprint om al het spul over afstanden te vervoeren). Bomen en struiken zijn het natuurlijke antwoord op het weer opslaan van CO2 die vrij is gekomen door het verbranden van fossiele brandstoffen.
Kunstmatige manieren van CO2-opslag (in de testfase) zijn een industriële oplossing die meestal veel energie vergen. Je kan de meeste problemen beter niet oplossen met een benadering vergelijkbaar met de oorzaak van het probleem.
Succes!
Het initiatief van bomen verplanten slaat geweldig aan. In het eerste jaar werd de doelstelling van 50.000 bomen gehaald. Geïnspireerd door het succes legde men de lat het jaar erop 10 keer zo hoog… en haalde opnieuw de doelstelling van 500.000 bomen.
Maar je kan zo’n project niet eindeloos opschalen. Daarom werd voor de winter van 20021/2022 het doel gelegd op een bescheiden verdubbeling naar 1 miljoen bomen… En weer is het doel gehaald! Een mooi voorbeeld van kleine boompjes die groot worden!
Het project heeft doorlopende steun nodig van grondeigenaren voor aanbod van bomen en de vraag naar plantlocaties. Voor 2022 staat er een stop op het aanmelden van nieuwe bomen. Helpende handen voor het oogsten en herplanten zijn altijd welkom. Meld je daarom NU aan bij MeerBomen.NU.
Het staat je natuurlijk vrij om zelf kleinschalige projecten op te starten in je straat, wijk of dorp. Er zijn veel lokale SocialMediagroepen en het prikbord bij de Super die je kan gebruiken om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Meld overtollige bomen en struiken aan of vraag om gewassen die men kan gebruiken. Aanbod en vraag komen soms eenvoudig bij elkaar als de bereidheid om te delen er eenmaal is.
Steek je handen uit de mouwen voor Meer Bomen NU!.
Bij voorbaat dank!